Veilig werken moet tussen de oren zitten. Het moet een tweede natuur zijn. Maar ook hulpmiddelen helpen de veiligheid in het magazijn te verhogen. Eerder dit jaar werden enkele visuele hulpmiddelen uitgelicht. Deze keer komen aanrijd- en stootbeveiliging aan bod.
Betrokkenheid en veiligheidsbewustzijn stimuleren; het zijn de belangrijkste factoren die de veiligheid in het magazijn beïnvloeden. Maar dat betekent zeker niet dat hulp- en beschermingsmiddelen overbodig zijn. Integendeel; zolang ze ook echt als hulpmiddel − en niet als leidend − worden ingezet, helpen ook deze middelen de veiligheid in het magazijn te verbeteren en daarmee de kosten te verlagen. In de februari editie van dit jaar werden enkele visuele hulpmiddelen uitgelicht. In dit nummer staan de aanrijd- en stootbeveiliging centraal.
Aanrijd- en stootbeveiliging
Het aanpassen van de infrastructuur en/of de lay-out, bijvoorbeeld door het aanbrengen van scheidingen tussen loop- en rijpaden, staat op de tweede plaats in de top 10 van maatregelen die bedrijven kunnen treffen om de veiligheid te verhogen. Dat blijkt uit gegevens van de Inspectie SZW, die ongevallen registreert en onderzoekt.
Met behulp van stootbeveiliging kunnen infrastructuur en lay-out herkenbaar en veilig worden aangepast. Aanrijdbeveiliging helpt schade aan stellingen of gebouw te voorkomen. De markt biedt een ruime keuze aanrijd- of stootbeveiligingen. Er zijn talloze soorten en maten; allemaal met hun eigen voor- en nadelen. Hoe kies je nou de meest geschikte oplossing? En waar moet je bij die keuze nog meer op letten?
Vaste beveiliging
Een van de keuzes die je als gebruiker moet maken is die tussen vaste of flexibele beveiliging. Bij een aanrijding komt kinetische energie vrij. Om af te vloeien zoekt die energie de weg van de minste weerstand.
Vaste aanrijdbeveiligingen zijn vaak gemaakt van metaal of beton en daardoor uiterst robuust. Afhankelijk van de impact van de aanrijding kan een metalen beveiliging echter vervormen. Ook kunnen bevestigingsbouten afbreken. Zo’n beschadigde aanrijdbeveiliging zal in alle gevallen moeten worden gerepareerd of vervangen. Daarbij kan de relatief hoge aanschafprijs van zo’n solide bescherming een struikelblok zijn. Bovendien is er gereedschap nodig om de beveiliging te verankeren in de vloer, die dan ook ‘definitief’ is voorzien van die bevestigingsgaten. Veel fabrikanten stellen de bescherming op rubberblokken om extra energieabsorptie te hebben en schade aan vloer en/of ankers te voorkomen.
Aanrijbeveiliging voor palletstaanders die in de vloer wordt verankerd, mag overigens niet tegen de staander worden geplaatst, maar dient vlak vóór de staander te worden gemonteerd. Zo bieden ze namelijk een maximaal absorptievermogen. Rijdt een heftruck tegen een massief betonblok, dan wordt de vrijgekomen energie teruggegeven aan de truck, die daardoor ernstig beschadigd kan raken. Ook in dat geval kunnen de kosten hoog oplopen.
Flexibele bescherming
Als alternatief voor de vaste aanrijdbeveiligingen, zoals stalen vangrails, palen, hekken en palletstellingen bescherming, bieden steeds meer leveranciers flexibele beschermers, vervaardigd uit polymeren. Deze beschermers zijn ontworpen om de kinetische energie die vrijkomt bij een botsing te absorberen en bieden volgens de aanbieders diverse voordelen ten opzichte van conventionele aanrijdbeveiliging. Doordat de schokken bij aanrijdingen minder hard zijn, neemt de veiligheid voor de chauffeur toe. Ook komen flexibele aanrijdbeveiligingen na een botsing terug in de originele vorm. Eventuele reparatiekosten nemen zo af.
Een ander voordeel van flexibele aanrijdbeveiliging is dat deze eenvoudig zelf kan worden gemonteerd. Gereedschap is overbodig; de beveiliging wordt als het ware om de staander of een ander object geklikt. Daardoor is een flexibele aanrijdbeveiliging tevens makkelijk te verplaatsen, schoon te houden en – bij eventuele schade – te vervangen. Door de ronde vorm worden bijvoorbeeld vorken van een heftruck van de staander weggeleid. Flexibele aanrijbeveiliging is daarbij goedkoper in aanschaf.
Tegenargument
Een bijkomend voordeel van deze beschermers is dat de CO2-voetprint, gerealiseerd bij productie, transport en recycling, veel gunstiger is dan die van metalen of betonnen aanrijdbeveiligingen. Het voordeel loopt op tot wel 60 procent. Voor bedrijven die duurzaam ondernemen hoog in het vaandel hebben staan kan ook dit een rol spelen in het keuzetraject.
Flexibele aanrijd- en stootbescherming biedt dus meerdere voordelen. Toch wordt de opmars van deze kunststof beschermers niet door iedereen even goed gewaardeerd. Met name als het gaat om de bescherming van staanders is een van de veelgehoorde tegenargumenten dat het materiaal zó goed terugveert, dat niet te zien zou zijn dat er een aanrijding is geweest. Ook niet als een staander toch is vervormd; deze is dan immers ‘netjes ingepakt’ in het kunststof. Een periodieke visuele controle van de stellingen blijft echter in alle gevallen – onafhankelijk van de keuze voor beschermingsmateriaal – noodzakelijk.
De juiste mix
Bij een onverhoopte aanrijding ontstaat veel schade voornamelijk aan de onderkant. Dit is logischerwijs dan ook de belangrijkste zone om te beschermen. Vaak biedt een mix van verschillende aanrijbeveiligingen een goede oplossing. Bijvoorbeeld zeer robuuste aanrijdbakken ter bescherming van kopstaanders, aangevuld met lage hoek- en staanderbeschermers op de vloer en eventueel met hogere, slankere staanderbeschermers gemonteerd aan de staander.
De hoogte van een aan te brengen aanrijbeveiliging is tot op zekere hoogte naar eigen inzicht te bepalen. Hoe hoger de aanrijdbeveiliging, hoe meer klappen er worden geabsorbeerd voordat deze de staander bereiken. Uiteraard wordt de aanschafprijs ook hoger naarmate de hoogte van de beveiliging toeneemt. Aanrijdbeveiligers zijn verkrijgbaar vanaf 400 mm.
Symptoombestrijding
Aanrijdbeveiliging helpt de veiligheid in het magazijn te verbeteren. In veel situaties is het gebruik ervan zelfs verplicht. Toch klinkt regelmatig dat het aanbrengen van aanrijdbeveiliging niet meer is dan symptoombestrijding. Met een goede rijopleiding, voldoende ruimte om te manoeuvreren en een afgewogen logistieke invulling van het magazijn en van de werkzaamheden zou elke vorm van aanrijdbeveiliging overbodig zijn.
Normen en afwijkingen
Aanrijdbeschermers zijn er in vele vormen en maten, evenals normen en voorschriften. Als het gaat om het beschermen van bouwwerken met het oog op heftruckverkeer, geldt de NEN-EN 1991-1-7, waarin het belastingsgeval ‘Aanrijding door een heftruck’ wordt beschreven.
De norm stelt dat er een bescherming moet zijn die vijf keer het eigen gewicht van de truck kan weerstaan, plus het gewicht van de nuttige belasting. Voor een gemiddelde heftruck komt dat neer op een horizontale kracht van 20 ton. Dat is bij stellingen echter amper te realiseren. Bovendien dragen die stellingen het gebouw niet.
Toch vallen ook stellingen onder de genoemde veiligheidsberekening. Tenzij aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:
• het magazijnontwerp moet voldoende manoeuvreerruimte geven aan trucks
• er moeten vrijstaande adequate aanrijdingsbeschermers op de hoeken van de stellinggangen en onderdoorgangen staan
• er moeten goed opgeleide en geïnstrueerde magazijntruckchauffeurs zijn
• er moet een veiligheidsfunctionaris zijn (NPR 5054) die verantwoordelijk is voor de veiligheid van opslagsystemen
• er moeten periodieke inspecties zijn op goed gebruik en staat van onderhoud en het uitvoeren van de hieruit voortvloeiende vereiste passende maatregelen.
