Uit de presentatie bleek ook dat het sturen en beïnvloeden van menselijk gedrag heel ingewikkeld is. Wat nu effect heeft, kan over een tijdje zijn uitgewerkt. Bijvoorbeeld als er geen duidelijke uitleg is wáárom bepaalde handelingen nodig zijn – of juist vermeden moeten worden. Dan staan medewerkers er met overtuiging achter. Indien ze het niet begrijpen of niet zinnig vinden, dan houden ze zich alleen aan een regel of afspraak ‘omdat de baas het zegt’ (als je geluk hebt). Maar zodra de baas uit zicht is, doen ze het niet meer.
Groepsgedrag
Van het groepsgedrag van apen kunnen we veel leren. Kijk hoe de sociale norm in de groep is. Want groepsdiscipline kan het gewenste veiligheidsgedrag stimuleren, maar ook dwarsbomen.
Nu verschilt dat per apensoort, heb ik die dag geleerd. Bij de gorilla’s is het heel eenvoudig: daar is eentje heel duidelijk de baas. Dat is de zilverrug. Als hij besluit “We gaan met z’n allen linksaf”, dan gaat de hele meute ook linksaf. Niemand die zegt: “Nou, volgens mij kunnen we beter rechtsaf gaan.” Zo werkt dat niet. Er zijn ook apengroepen die socialer zijn en beslissingen voor de groep onderling afstemmen. Wij mensen zijn een beetje een mengelmoes.
Bewust
Belangrijk is dat je duidelijk en consequent bent als je menselijk gedrag wilt beïnvloeden. Zeker als het om veiligheid gaat. Maar ook dat je het mensen zo gemakkelijk mogelijk maakt. Dus heb je in jullie magazijn veel aanrijdingen doordat er keer op keer te hard wordt gereden met de heftrucks, dan is het technisch beperken van de snelheid een prima maatregel – en relatief eenvoudig uit te voeren. Zet die begrenzer maar aan.
Want natuurlijk geldt er een maximumsnelheid, heb je een verkeersplan, gescheiden looppaden, spiegels en allerlei hulpmiddelen. Toch zijn er altijd situaties waarin medewerkers besluiten dat het nu echt even niet volgens de regels kan of dat door tijdsdruk deze keer het gas erop moet.
Van die ‘apenstreken’ moeten we af. Die horen niet thuis in het magazijn. Dat zijn nou juist die momenten waar het veiligheidsbewustzijn de doorslag moet geven. Als je daarin hebt geïnvesteerd – en dat kost tijd en aandacht – verander je het gedrag ten positieve. Dan zul je merken dat je collega’s op de werkvloer zelf zeggen: “Ik kan me dit gedrag niet veroorloven, ik wíl het ook niet. Het moet gewoon veilig zijn.”
En daar kunnen we het alleen maar mee eens zijn, toch?
