Is een hele dag reachtruckrijden gezien de mate van lichaamstrillingen wettelijk toegestaan? Heeft het dempen van de stoel of cabine zin? Wat is de winst van rustiger rijden? En wat zijn de andere bewegingsfactoren die tijdens het reachtruckrijden een rol spelen? Een uitgebreide test met 4 verschillende reachtrucks geeft de antwoorden.
Reachtrucks zijn de handige alleskunners in het compacte magazijn. Bijna moeiteloos stapelen ze tot wel 12 meter en blijven toch nog stabiel. Ook verplaatsen ze met gemak de last over langere rijafstanden en kunnen ze in aanmerkelijk smallere gangpaden werken dan conventionele heftrucks met tegengewicht. Dit alles dankt de reachtruck aan zijn verschuifbare mast, de gunstige combinatie tussen lastzwaartepunt en kantelpunt van de truck en het gebruik van harde (vulkollan) wielen. Deze wielen stellen meteen een ook belangrijke voorwaarde voor de inzet van een reachtruck: je moet wel een vlakke vloer hebben.
Opzet en aanpak
Hoe goed de vloer in beginsel ook is, hij is nooit spiegelglad en er ontstaan op den duur altijd oneffenheden door slijtage of verzakking. En afgezien hiervan, zelfs op een vlakke ondergrond maakt de reachtruck bewegingen die nu eenmaal uit de constructie van de truck zelf voortkomen. Het rollen, het heffen en dalen, het reachen, alles bij elkaar levert een trillingswaarde op en die hebben we voor vier veel gebruikte reachtruckmerken onderzocht.
Onze test vindt plaats bij Hillfresh in Barendrecht. Deze fruitspecialist biedt ons alle ruimte om met de reachtrucks aan het werk te gaan en een reële inzet na te bootsen. We rijden een parcours dat sterk lijkt op de standaard reachtrucktest die we al jaren hanteren voor het meten van energieverbruik en productiviteit. We rijden delen van het parcours onbelast en afwisselend belast met twee lasten van 1.000 en 1.500 kg. De betonvloer is egaal en wordt bij Hillfresh vooral door elektrische heftrucks en een enkele pallettruck bereden. Er zit in het parcours een smalle doch vlakke dilatatievoeg dwars op de rijrichting.
De vier reachtrucks
BT Reflex RRE160E
Capaciteit: 1,6 ton, geteste rijsnelheden 11,3 en 8 km/uur.
De Reflex is reeds enige jaren op de markt en heeft ca. drie jaar geleden nog een update ondergaan. De reachtruck beschikt over een goede stoel die makkelijk instelbaar is op het juiste gewicht van de chauffeur.
De algemene rijeigenschappen zijn goed, al rijdt de Reflex net iets minder hard dan we hadden gevraagd aan de leverancier. Mede hierdoor blijven de z-waarden van de chassismeting relatief laag. De beheerste snelheid zorgt er tevens voor dat de BT een algeheel rustig rijgedrag kent zonder opvallende uitschieters. Wel veert de mast voelbaar na op de lengterichting van de truck bij het heffen tot 5 meter hoogte. Het is dan ook de y-as die de trillingsbelasting bepaalt van deze truck en de winst van de lagere ingestelde rijsnelheden teniet doet.
Jungheinrich ETV 216
Capaciteit: 1,6 ton, geteste rijsnelheden: 13,8 en 10 km/uur.
Gelijktijdig met de ETV216 testen we een ETV214 met een veel lagere mast om te zien of truckgewicht en masthoogte een rol spelen. Beide trucks tonen echter vrijwel identieke scores.
De Jungheinrich voel je nadrukkelijk over de vloer lopen. De truck lijkt vrij hard en stug te zijn en dat blijkt ook uit de meetresultaten (z-as) op het chassis die iets hoger liggen dan gemiddeld. De stoel is instelbaar op gewicht, maar de veerweg is gering. We meten op de stoel eveneens de z-as (verticale bewegingen) als hoogste en dus bepalende waarden. Deze zijn zowel bij hoge als lagere snelheden zeer constant. De mast kent totaal geen bijbewegingen en ook de rijsnelheid en afremming zijn goed doseerbaar.
Al voelt het algehele truckgedrag gevoelsmatig vrij hard aan, de Jungheinrich laat zich uiterst voorspelbaar en gelijkmatig bedienen. De ETV216 scoort hiermee de laagste trillingsbelasting voor beide rijsnelheden.
Linde R16S Active
Capaciteit: 1,6 ton, geteste rijsnelheden: 13,6 en ca.10 km (zelf doseren).
De Linde is al enige jaren op de markt. De truck beschikt niet over zelf te kiezen rijprogramma’s, dus bepalen we zelf met beide rijrichtingspedalen de aangepaste snelheid zo goed mogelijk. De R16S toont gevoelsmatig de hardste rijeigenschappen. Je hoort en voelt hem het meest nadrukkelijk van alle deelnemers over de betonvloer lopen. De z-waarden van het chassis geven dat feilloos in cijfers aan.
Ook op de stoel gemeten zijn het de verticale waarden die bepalend zijn. De stoel is weliswaar op gewicht instelbaar, maar we zien hiervoor geen indicator in de vorm van een getal of streepje. We stellen hem daarom zo in dat we de onder- en bovenaanslag van de veerweg niet bereiken. Bij het heffen komt de mastketting in een voelbare vibratie en zijn ook de mastovergangen merkbaar. Al met al heel veel verticale bewegingen die beslist kunnen worden verlaagd. In rijrichting (y-as) en dwarsrichting (x-as) gedraagt de truck zich aangenaam en beheersbaar.
Still FM-X17
Capaciteit: 1,7 ton, geteste rijsnelheden: 14 en 10 km/uur.
De Still FM-X 17 in deze test is uitgerust met een verende voetenplaat en zitpositie. De stoel zelf is makkelijk op het juiste gewicht in te stellen en staat bovendien op een unit die de zitdiepte automatisch aanpast op de gekozen hoogte van de voetenplaat. Door al deze demping is het logisch dat de meting op de stoel zeer goede verticale scores (z-as) toont. Ook de metingen op het chassis (z-as) zijn gunstig.
Tijdens het werk valt op dat de constructie onder de stoel tevens leidt tot een wat zweverig gedrag en dat het lichaam daarop reageert. Het maakt de FM-X minder goed voorspelbaar. Ook de swing in de mast en de overgangen tussen de mastdelen zijn voelbaar in de zitrichting van de stoelophanging. Het zijn dan ook de waarden dwars op de rijrichting (x-as) die de trillingsbelasting vormen.
Wettelijk in orde
Voor de blootstelling aan lichaamstrillingen, zoals die voorkomen op intern transportmaterieel, gelden twee (arbo)wettelijke waarden. De actiewaarde van 0,5 m/s2 en een grenswaarde van 1,15 m/s2. Bereik je binnen een inzetduur van 8 uur de actiewaarde, dan dien je als werkgever actie te ondernemen. Dat kan o.a. door drempels weg te halen, afwisseling in werk te bieden, betere arbeidsmiddelen ter beschikking te stellen of langzamer te gaan rijden. Bereik je de grenswaarde, dan is verder werken simpelweg verboden en zullen er drastischer maatregelen nodig zijn.
Na het meten van alle trucks concluderen we dat de gemeten merken reachtrucks binnen de actiewaarde blijven en dus zonder problemen 8 uur inzetbaar zijn onder deze omstandigheden. Opvallend is dat een snelheidsbeperking tot 10 km/uur de trillingsbelasting bij de meeste trucks substantieel verlaagt.
Om te kijken wat het rijden over een werkelijke drempel aan belasting oplevert, zijn we met enkele trucks ook even naar buiten gereden. De stalen randafwerking van de binnenvloer ligt ca. twee cm hoger dan het betonnen plateau buiten. De schok die we hierbij registreren ligt 42x boven de hoogste gemeten waarde. Niet doen dus, of je moet er met minder nog dan kruipsnelheid overheen rijden.
Conclusies in een notendop
Tijdens het rijden met de trucks vallen bepaalde truckbewegingen op die je als chauffeur ervaart. Deze subjectieve waarnemingen beschrijven we bij de truckprofielen. Ook vermelden we de objectieve metingen en leggen we het verband tussen beide. Hier is de conclusie ook duidelijk: de subjectief aangemerkte verschillen worden door de objectieve metingen duidelijk onderbouwd. Samengevat stellen we vast dat:
• vering van stoel en/of cabine zin heeft, maar niet zaligmakend is;
• de totale constructie van de truck bepalend is voor trillingsbelasting;
• verschillen in tonnage en masthoogte amper een rol spelen;
• de voorspelbaarheid van het truckgedrag ook rondom trillingen van belang is.
Hoe is er gemeten?
Op de trucks worden door onafhankelijk veiligheidskundige Jan Doornbusch van Vibrations@work twee sensoren geplaatst. Eén voor het meten van de trillingen/schokken die het chassis in verticale richting ondergaat (z-as) en eentje op de stoel die in drie richtingen (x-, y- en z-as) meet. De x-as is gedefinieerd als de as van rug naar buik, in dit geval dus dwars op de rijrichting van de reachtruck, de y-as als de rijrichtingen van de truck, terwijl de z-as de op- en neergaande bewegingen aangeeft die je als chauffeur op de stoel meemaakt. De verschillen in z-as tussen de beide sensoren geven daarbij aan hoe goed de stoel en/of cabine in staat is om de verticale bewegingen te dempen. We rijden op maximale snelheid die per truck varieert van 11,3 tot 14 km/uur, en op een aangepaste snelheid van 10 km/uur. Voor de trillingsbelasting is alleen de hoogste score in een van de drie assen (x, y, z) bepalend.
