Vrijwel alle bibliotheekboeken in Nederland zijn afkomstig uit de boekbinderij van NBD Biblion. Voor de distributie daarvan heeft het bedrijf in Zoetermeer een uitgekiend verdeelproces met 6 paternosterkasten ingericht. Het kloppend hart van dit proces wordt gevormd door een uniek sorteersysteem dat de boeken per kast en per plateau voorsorteert. Voor dit systeem, door NBD Biblion zelf ontwikkeld, bestaat inmiddels interesse uit het buitenland.
De ontvangsthal van het nieuwe pand van NBD Biblion in Zoetermeer biedt via grote glazen wanden onbeperkt zicht op de operatie. Iedereen die binnenkomt, kan zien hoe ongeveer 100 medewerkers duizenden boeken per dag opnieuw inbinden, plastificeren, coderen en verzenden richting openbare bibliotheken en scholen. De operatie ademt één en al kwaliteit. “Een boek gaat gemiddeld 8 jaar mee en wordt 12 keer per jaar uitgeleend. Dat betekent dat een boek na honderd keer lezen nog steeds heel moet zijn”, vertelt Koos Schanssema, manager huisbinderij, logistiek en techniek van NBD Biblion.
Het nieuwe pand is in mei van dit jaar volledig in gebruik genomen. Het vorige pand in Leidschendam was oud en afgeschreven. NBD Biblion had miljoenen moeten investeren om de bedrijfsvoering in dit pand te kunnen voortzetten, maar dan nog zou de indeling van het pand allesbehalve optimaal zijn geweest. “De operatie vond plaats op 4 verschillende vloeren. Alleen al de boekbinderij was verdeeld over twee verdiepingen. Dat betekende voortdurend trap op en trap af”, verklaart Schanssema.
Slim sorteersysteem
Het nieuwe pand heeft een productieruimte van 9.800 vierkante meter. Een klein deel daarvan is ingeruimd voor het sorteren en verzenden van de 2,5 miljoen boeken die NBD Biblion per jaar uitlevert. Daarvoor heeft het bedrijf 6 paternosterkasten van Hänel aangeschaft. Voor elke bibliotheek die boeken heeft besteld, wordt het benodigde aantal verzenddozen uitgevouwen en toegewezen aan opslaglocaties in de paternosterkasten. De boeken die uit de binderij komen, worden vervolgens verdeeld over de verzenddozen. “Normaal worden paternosterkasten gebruikt om orders te verzamelen, bij ons is het omgekeerde het geval”, licht Schanssema toe.
Te midden van de paternosterkasten draait een slim sorteersysteem dat de boeken uit de binderij stuk voor stuk scant en verdeelt over 48 karren. Schanssema: “Dit systeem gebruiken we voor een extra voorsorteerslag. De boeken op elke kar zijn namelijk niet alleen per paternosterkast, maar ook al per 5 plateaus voorgesorteerd. Het aantal draaibewegingen per kast wordt daardoor sterk verminderd, zodat onze medewerkers minder lang hoeven te wachten. Omdat de volgorde van de boeken op de karren vastligt, hoeven we ze bij de kasten bovendien niet meer te scannen. Het werk waarvoor we vroeger 8 mensen nodig hadden, doen we nu nog maar met 6 mensen. Dat is inclusief de mensen die nodig zijn om het sorteersysteem te bedienen en de boeken erop te leggen.”
Sorteren zonder schade
Opmerkelijk is dat het sorteersysteem de boeken rechtop op de karren plaatst. Ter hoogte van elke kar bevindt zich een klep, die de boeken razendsnel rechtop zet. Twee schuin geplaatste rollen in elke klep zorgen ervoor dat ruggen netjes worden uitgelijnd, ondanks de grote diversiteit in de formaten van boeken. Op deze manier passen meer boeken op een kar en kunnen de medewerkers ze gemakkelijker oppakken.
Het sorteersysteem zelf bestaat uit 6 modules waaraan 8 karren kunnen worden gekoppeld; 4 aan de linker- en 4 aan de rechterzijde. Het transport van de boeken vindt plaats met snaarbanden waartussen rollen zijn gemonteerd. Op het moment dat een boek moet worden uitgesorteerd, komen de rollen omhoog om het boek naar links of rechts te transporteren. Per uur kan het sorteersysteem 1.800 boeken verwerken.
Het sorteersysteem is door NBD Biblion volledig zelf ontwikkeld en gebouwd. “Er zijn veel sorteersystemen op de markt, maar bij alle systemen die wij hebben bekeken worden producten in bakken of karren gegooid. Wij willen echter absoluut niet dat onze boeken beschadigd raken. In dit systeem zweven de boeken niet. Ze worden voortdurend gedragen en niet losgelaten”, legt Schanssema uit.
Hoge ontwikkelkosten
Behalve het sorteersysteem zijn ook de karren door NBD Biblion zelf ontwikkeld. Elke kar beschikt over een schuin geplaatst plateau met een beweegbare ‘boekensteun’ waar de boeken zonder kans op omvallen rechtop tegenaan worden gezet. Een veermechanisme in de steun zorgt ervoor dat de voorkant van de rij boeken altijd tegen het draaipunt van de klep van het sorteersysteem is gepositioneerd. Met een hendel kunnen medewerkers de karren eenvoudig aan- of afkoppelen. Een groene lamp op het sorteersysteem geeft tot slot aan wanneer een kar vol is en een nieuwe kan worden geplaatst.
Het is niet de eerste keer dat NBD Biblion zelf complete machines ontwerpt en bouwt. “Wij beschikken over een technische afdeling met 7 mensen waarin alle benodigde competenties zijn vertegenwoordigd. Zij kennen onze klanten, producten en processen en maken bovendien gebruik van de kennis van onze operators. Daardoor mislukken onze projecten vrijwel nooit”, aldus Schanssema.
Om de hoge investeringen in de ontwikkeling van machines en systemen terug te verdienen, verkoopt NBD Biblion ze aan soortgelijke bedrijven in het buitenland. Voor het sorteersysteem hebben inmiddels drie bedrijven belangstelling getoond. Schanssema: “Omdat deze markt te klein is voor zelfstandige machinebouwers, moeten we wel zelf investeren in deze machines. Verkoop daarvan is geen kernactiviteit, maar levert meestal ruim voldoende op om de hoge ontwikkelkosten terug te verdienen.”
Wie wat waarom?
Wie?
NBD Biblion levert vanuit een nieuw pand in Zoetermeer elk jaar 2,5 miljoen ingebonden, geplastificeerde en gecodeerde boeken aan openbare bibliotheken en scholen.
Wat?
Het bedrijf heeft zelf een sorteersysteem ontwikkeld waarmee boeken zonder kans op beschadigingen worden uitgesorteerd en rechtop op karren worden geplaatst.
Waarom?
Dankzij het sorteersysteem zijn nog maar 6 in plaats van 8 mensen nodig voor het verdelen van boeken over klanten.
