Dit jaar is het onderzoek voor het eerst uitgevoerd door Capgemini Nederland BV in samenwerking met TNS NIPO. Op basis van het rapport pleit Capgemini voor een betere benutting van de bestaande capaciteit, waardoor de nu bestaande piekbelasting kan worden afgevlakt. Trends in Mobiliteit gaat in op de verkeersbehoefte in de komende 10 tot 20 jaar en het overheidsbeleid op dit gebied. Doel is de maatregelen en mogelijkheden die Nederland op het gebied van mobiliteit ter beschikking staan, en de effecten daarvan, vanuit een meer bedrijfskundig perspectief te beoordelen.
Slechts 1,2% benut
Een van de belangrijkste uitkomsten van Trends in Mobiliteit betreft de minimale benutting van de vervoerscapaciteit in Nederland. Op basis van de berekening van de Bruto Nationale Vervoerscapaciteit (BNV), het totaal van de vervoerscapaciteiten van de Nederlandse vervoersinfrastructuren, en de benutting daarvan blijkt dat Nederland slechts 1,2% van deze capaciteit gebruikt.
Spitsuren
“Hoewel het BNV een theoretisch getal is, roept dit uiteraard vragen op betreffende het nut van bepaalde oplossingen die momenteel in de politiek ter discussie staan”, aldus Zsolt Szabo, Vice President bij Capgemini Nederland BV. “Het spreekt voor zich dat genoemde benutting met name plaatsvindt in de spitsuren, op het spoor en op de weg. Buiten deze uren en modaliteiten is nog voldoende capaciteit beschikbaar. We moeten ons dan ook terdege bewust zijn van de benodigde hoeveel geld en energie die moet worden gestoken in traditionele oplossingen als extra wegen. Bedrijfskundig gezien zijn hiervoor zeer hoge investeringen nodig die een laag gemiddeld rendement opleveren. Het gaat immers om een oplossing voor een probleem dat zich alleen in de piekuren voordoet.”
Kilometerheffing
Ook bij andere oplossingen, zoals de kilometerheffing, worden in het onderzoeksrapport kritische noten geplaatst. De vraag is immers hoe de relatie tussen financiële prikkels en gedrag is. Bovendien wijst het rapport uit dat de meeste verkeersopstoppingen worden veroorzaakt door zakelijke rijders (60 tot 70%) die de kilometerheffing niet in de eigen portemonnee voelen. Voor deze rijders is de kilometerheffing vaak een kostenpost die uiteindelijk wordt doorberekend aan de klant. Ook het promoten van het openbaar vervoer vraagt extra aandacht. Hoewel uit het onderzoek blijkt dat er veel animo is voor gratis gebruik van openbaar vervoer (46% van de forensen zou in dat geval waarschijnlijk niet voor de auto kiezen), is tijdens de spits ook op het spoorwegennet nauwelijks extra capaciteit beschikbaar.
Evenwichtiger benutten
Capgemini pleit in het rapport voor meer dynamische oplossingen en meer aandacht voor het beter en/of evenwichtiger benutten van de bestaande capaciteit. “Mogelijkheden om de bestaande infrastructuur beter te benutten, vooral door deze gelijkmatiger te belasten, dienen in de politiek beter belicht te worden. Juist deze mogelijkheden bieden potentieel. Uit het onderzoek blijkt dat er veel animo bestaat voor moderne werkvormen, zoals thuis- en telewerken, en gesubsidieerd verhuizen naar plekken dichterbij het werk. Toch werkt slechts 8% van de forensen bij een bedrijf dat de mogelijkheid tot thuiswerken biedt, 7% is werkzaam bij een bedrijf dat beschikt over satellietkantoren. Circa de helft van de ondervraagde forensen geeft aan verhuizen te overwegen als dit financieel aantrekkelijk zou worden gemaakt. Over dit soort oplossingen moet serieus nagedacht worden”, aldus Zsolt Szabo.
Slakkengang
Mentaliteitsverandering en het doorbreken van traditionele patronen bij organisaties en personeel lijkt kortom een belangrijke eerste stap in de oplossing van het mobiliteitsprobleem in Nederland. Zsolt Szabo: “Door alle welvaart en individualisering kiezen we voor ritjes in slakkengang op een overvolle weg in een vrijwel lege auto. Een ritje Amsterdam-Utrecht duurt daardoor tegenwoordig bijna net zo lang als dezelfde rit met paard en wagen anno 1670. Ondertussen zijn vakgenoten in India in staat ons grote delen werk uit handen te nemen. Kunnen we het in Nederland – met alle moderne (communicatie)technologie die ons nu ter beschikking staat – dan niet zo regelen dat we minder (tegelijk) hoeven te reizen?”
